Van zwemmen in de Trevi fontein en van roken tijdens de zwangerschap

Zie ik het goed? Zwemmen er kinderen in de Trevi fontein? Ja, ik zie het goed. Een groep kids klautert op de beelden. De een springt van de rotsen in het water, de ander zit op een marmeren paard. En niemand die er wat van zegt. Geweldig.

De beeldengroep van de Trevi fontein als klimrek. Dat is een van de verrassingen als je oude films kijkt. Gisteravond waren het Roman Holiday met Audrey Hepburn en Gregory Peck, en The way we were, met een piepjonge Robert Redford en Barbara Streisand. 50s en 70s romantiek op 1 avond. Extreem feel good, maar wat is er veel veranderd sindsdien. Zelfs de 70s zijn lichtjaren van de 21ste eeuw verwijderd. En dan heb ik het niet over de seksscenes, want die zijn er uiteraard niet of nauwelijks. Nee, ik heb het over die andere veranderingen, zoals het geplons in de Trevi fontein. Dat je in de 50s blijkbaar gewoon in de fonteinen van Rome mocht zwemmen, is iets wat ik misschien wel had kunnen bedenken, maar wat me toch verrast als ik het in beeld zie. Alledaagse dingen die gewoon waren toen, maar nu verboden of not done.

Roman holiday neemt je in prachtige zwart wit beelden mee naar een Rome met verweerde mannetjes; scheldende vrouwen, gekleed in het zwart; schilderachtige marktpleintjes, drukke straten, kortom het archetype beeld van een zonovergoten Italiaanse stad, zoals dat in ons collectieve geheugen is gegrift. Tot zover niets nieuws, totdat Peck aankomt bij de Trevi fontein vol met klimmende en zwemmende stadskinderen. Verbaasd spoel ik de film een stukje terug, ik geloof mijn ogen haast niet. Tegenwoordig ziet de fontein zwart van de toeristen. Bij het water komen is al lastig, erin gaan haast onmogelijk - gevaarlijk ook met al die muntjes die erin worden gegooid - en bij mijn weten verboden. Net zoals je niet meer in Griekse tempels mag komen. In de jaren 70 kon ik nog gewoon tussen antieke zuilen lopen, zelfs eraan voelen. Nu kan dat niet meer helaas. Cultureel erfgoed moet beschermd worden. Do not touch. Het is begrijpelijk, maar het voelt als een verlies.

The Way we were is meer van deze tijd met alle relatieproblemen, maar tegelijkertijd ook weer niet helemaal door alle mooie tijdsbeelden. De film begint in de 40s. Jurken, hakken, sokjes, militairen, keurig en braaf, maar Streisand heeft een poster van Stalin live size aan de muur. Als een held, als een soort Che is hij afgebeeld. Streisand en Redford zijn dan nog student, ze eindigen anderhalf uur later gescheiden en wel in de 70s, met de bekende Ban de bom posters, die ik ook in mijn kamer had hangen. In die ruim 25 jaar daartussen, waarin Redford en Streisand niet verouderen, zonder dat het me stoort overigens, leren de twee elkaar kennen, trouwen, want dat moest toen nog, en betrekken als onbekend schrijversechtpaar een beachhouse in California. Blijkbaar had je daarvoor toen nog geen miljoenen nodig. De zwangere Streisand zit heel aangenaam in een 70s broekpak op een veranda met prachtige zeegezichten wijn te drinken. Wat later ligt ze in bed te roken, haar dikke buik pontificaal in beeld. Het zijn haast schokkende, onverantwoorde beelden - so not done anno 2010.

Grappig hoe de publieke opinie in zo'n korte tijd wijzigt. En hoe alledaagse dingen snel ongewoon worden. Voor 9-jaar al helemaal. De 50s en 70s zijn voor hem echt een andere wereld. Wat is dat? vraagt hij geinteresseerd. Hij loopt langs en ziet op de film een zwarte telefoon met draaischijf en een snoer. Mijn opa hield de hoorn van zo'n zelfde telefoon een beetje angstig een halve meter van zijn oor - alsof er een hand uit dat nieuwerwetse ding zou kunnen komen - terwijl zijn achterkleinkind al geen idee meer heeft waar dat ouderwetse ding voor dient.